معماری تمیز (Clean Architecture) چیست و چرا اهمیت دارد؟

در دنیای توسعه نرم‌افزار، معماری نقش مهمی در کیفیت، مقیاس‌پذیری و نگه‌داری پروژه‌ها دارد. یکی از رویکردهای محبوب و قدرتمند در طراحی نرم‌افزار Clean Architecture  است که توسط Robert C. Martin (عمو باب) معرفی شد.

معماری تمیز چیست؟

معماری تمیز رویکردی است که هدف اصلی آن جداسازی وابستگی‌ها و تفکیک مسئولیت‌ها در نرم‌افزار است. در این مدل، کد به صورت لایه‌ای سازمان‌دهی می‌شود و هر لایه تنها به لایه‌های درونی‌تر وابستگی دارد.

ساختار کلی Clean Architecture معمولا به شکل دایره‌ای نمایش داده می‌شود:

•  : Entities (Entities Layer) قوانین اصلی کسب ‌وکار یا همان مدل‌های دامنه.
• Use Cases (Application Layer): منطق برنامه و سناریوهای اصلی که توسط سیستم اجرا می‌شوند.
• Interface Adapters: لایه‌ای که وظیفه دارد داده‌ها را بین use case ها و لایه‌های بیرونی تبدیل کند.
• Frameworks & Drivers: لایه بیرونی که شامل دیتابیس، UI، فریم‌ورک‌ها و سرویس‌های خارجی است.

چرا Clean Architecture مهم است؟

• مقیاس‌پذیری بالا: به راحتی می‌توانید بخش‌های مختلف سیستم را توسعه دهید یا جایگزین کنید.
• تست‌پذیری آسان: چون لایه‌ها مستقل هستند، تست واحد (Unit Test) ساده‌تر انجام می‌شود.
• انعطاف‌پذیری: تغییر در دیتابیس یا UI بدون آسیب به منطق اصلی برنامه امکان‌پذیر است.
• نگه‌داری راحت‌تر: جداسازی مسئولیت‌ها باعث می‌شود کد قابل فهم‌تر و تمیزتر باشد.

نمونه‌ای از Clean Architecture در ASP.NET Core

در یک پروژه ASP.NET Core می‌توان ساختار را به شکل زیر پیاده‌سازی کرد:

• Core:  شامل Entities و Use Cases
• Application: شامل منطق بیزینسی و سرویس‌ها
• Infrastructure: شامل دیتابیس، ریپازیتوری‌ها و سرویس‌های خارجی
• Presentation (API/UI): شامل کنترلرها و واسط کاربر

·         جمع‌بندی

·         معماری تمیز یک الگوی فوق‌العاده برای ساخت سیستم‌های مقیاس‌پذیر و انعطاف‌پذیر است. با پیاده‌سازی این الگو، پروژه‌های شما نه تنها تست‌پذیرتر و قابل نگه‌داری‌تر می‌شوند، بلکه در آینده راحت‌تر می‌توان آن‌ها را توسعه داد.